احکام عقلاییاحکام عقلایی، اعتبارات مصوَّب از طرف عقلا برای تنظیم روابط اجتماعی را می‌گویند. ۱ - تعریفاحکام عقلایی، احکام و قوانینی است که عقلا برای تنظیم روابط اجتماعی و اجرای عدالت میان خویش وضع نموده و خود را ملزم به تبعیت از آن می‌دانند و برای اجرای آن ضمانت اجرایی نیز در نظر می‌گیرند. این احکام اگر مورد امضا و یا دست کم عدم ردع (منع) شارع قرار بگیرد، در شرع نیز اعتبار پیدا می‌کند، مانند بسیاری از احکام جاری در معاملات ، زیرا احکام عقلایی، هر چند از طرف کسانی که دارای قوه عقل و شعور هستند تنظیم و وضع می‌شود، ولی الزاماً مورد تأیید عقل مستقل نیست، زیرا اولا: عقلا آگاه به تمامی علوم نیستند، و ثانیاً: گرفتار امیال نفسانی ، ملی، قومی و گروهی‌اند؛ از این رو است که اکثر عقلای عالم قوانینی برای ربا خواری ، دایر کردن مراکز قمار و فحشا و غیره تصویب نموده‌اند. [۱]
مبادی فقه و اصول، فیض، علی‌رضا، ص۲۲۴.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۱۱۰، برگرفته از مقاله « احکام عقلایی». رده‌های این صفحه : احکام
|